Geen pensioen in eigen beheer meer, wel afkoop met korting
De dga kan net zoals gewone werknemers een pensioen opbouwen. Normale werknemer moeten dat doen bij een professioneel pensioenfonds of verzekeraar. De dga kan echter pensioen opbouwen in eigen beheer. Vanaf 1 januari 2017 zal dat niet meer mogelijk zijn. De dga kan vanaf dat moment alleen nog nieuwe pensioenrechten opbouwen bij een professionele partij.
In eigen beheer al opgebouwde pensioenrechten kunnen wel worden gehandhaafd. Of dat wenselijk is, is een andere vraag. Pensioen in eigen beheer is namelijk complex. Dit wordt veroorzaakt door de verschillende waarderingsregels die gelden voor dat eigenbeheerpensioen.
Zo gelden voor de aangifte vennootschapsbelasting andere regels dan voor de gewone jaarrekening. En ook voor de loonbelasting gelden weer andere regels. Deze verschillende regels hebben de afgelopen jaren voor veel problemen gezorgd. De dga is door de fiscale regels namelijk van een veel te laag bedrag aan pensioenverplichting uitgegaan en heeft zich daarbij te rijk gerekend. Sinds de rentestand drastisch is gedaald, is dit probleem alleen maar erger geworden.
Dividenduitkeringen zijn in veel gevallen niet meer mogelijk vanwege de pensioenverplichting. In gevallen waarin toch dividend is uitgekeerd omdat men zich hier niet van bewust is geweest, stelt de Belastingdienst soms dat het pensioen is afgekocht. Dat leidt dan vaak tot onoverkomelijke hoge aanslagen. Met name het pensioentekort en het risico van onbedoelde afkoop waren reden om pensioen in eigen beheer af te schaffen.
Tip: door afkoop van het pensioen in eigen beheer zal het eigen vermogen van de bv verbeteren. De mogelijkheid om dividend uit te keren neemt hierdoor toe. Daarnaast bestaat dan geen risico meer dat de dividenduitkering wordt aangemerkt als een pensioenafkoop met daarbij behorende enorme belastingaanslagen.
In het wetsvoorstel worden twee faciliteiten voorgesteld: het afkopen van het pensioen en het omzetten van het pensioen in een oudedagsverplichting.
Afkopen van het pensioen
Voorgesteld wordt om de dga de mogelijkheid te bieden een deel van zijn pensioenrechten zonder fiscale gevolgen prijs te geven. Het gaat om het deel daarvan dat uitgaat boven de fiscale balanswaarde (die zoals gezegd vaak veel te laag is).
Vervolgens kan in 2017 voornoemde fiscale balanswaarde worden afgekocht. Daarbij geldt dan een vrijstelling ter grootte van 34,5% van die fiscale balanswaarde zoals die eind 2015 bestond. Ook in 2018 en 2019 kan worden afgekocht, maar dan geldt een lager vrijstellingspercentage van 25% respectievelijk 19,5%.
Let op! Afkoop in 2017 lijkt gunstiger dan in de latere jaren. Bij afkoop moet echter wel daadwerkelijk worden afgerekend met de Belastingdienst en dus loonbelasting worden betaald. Als dit geld niet beschikbaar is, is afkoop daarom niet mogelijk. Overigens kan de betaling wel zo ver mogelijk worden uitgesteld: door de afkoop pas eind 2017 te laten plaatsvinden, kan betaling van de loonbelasting worden doorgeschoven naar januari 2018.
Na afkoop wordt de afkoopsom (na aftrek van de loonbelasting) aan de dga uitgekeerd of schuldig gebleven. Bij het maken van de keuze tussen wel of geen afkoop moet daarom ook rekening gehouden worden met de inkomstenbelastingheffing over dit privévermogen. Zolang het pensioen niet is afgekocht, wordt namelijk geen inkomstenbelasting geheven over de waarde van de pensioenaanspraken. Inkomstenbelasting wordt dan pas geheven over de daadwerkelijke (toekomstige) pensioenuitkeringen.
Er is echter een nog veel groter latent probleem aanwezig bij de afkoop van het pensioen. Vaak bevat het pensioen van de dga namelijk ook een zogenoemd nabestaandenpensioen. Afkoop is in deze gevallen alleen mogelijk als de partner toestemming geeft. Deze toestemming is niet zonder meer vanzelfsprekend. De partner moet namelijk zijn of haar rechten prijsgeven en wordt daarvoor niet automatisch gecompenseerd. Weliswaar kan de partner meeprofiteren van een hoger (dividend)inkomen, maar medewerking van de partner is niet gegarandeerd.
Let op! Als de dga ooit is gescheiden, is er vaak ook een ex-partner die medegerechtigd is tot een deel van de pensioenaanspraken. Afkoop is ook in deze gevallen alleen mogelijk als de ex-partner meewerkt. Die medewerking zal waarschijnlijk niet heel soepel verlopen en de ex-partner zal vaak financieel gecompenseerd willen worden. De staatssecretaris van Financiën laat al weten dat deze compensatie op dat moment geen schenking vormt.
Omvormen pensioen in een oudedagspotje (oudedagsverplichting).
Ook bij deze faciliteit wordt het pensioen prijsgegeven tot de fiscale balanswaarde. Vervolgens vindt echter geen afkoop plaats, maar blijft het geld in de bv.
Tip: deze faciliteit komt bijvoorbeeld in beeld als er onvoldoende geld is om de loonbelasting bij afkoop te betalen. Ook als er weinig of geen pensioen is opgebouwd, kan deze faciliteit een optie zijn.
Het oudedagspotje mag tot pensioendatum worden opgerent tegen de marktrente. Vervolgens wordt bij het bereiken van de pensioendatum gedurende 20 jaren een gelijk bedrag uitgekeerd, waarna het oudedagspotje uiteindelijk leeg zal zijn. In deze variant blijft dus geld beschikbaar binnen de onderneming waarvan uiteindelijk ook een oudedagsuitkering kan worden gedaan.
Let op! Ook bij deze faciliteit geldt dat de (ex)partner moet meewerken aangezien ook hier de pensioenaanspraken worden prijsgegeven.
Het zal bepaald niet eenvoudig zijn te bepalen welke faciliteit het voordeligste is. Bovendien is het daarna dan ook nog de vraag of die faciliteit (financieel en qua medewerking van de partner) wel mogelijk is. Als dga moet u zich hierover goed laten adviseren. Dit geldt zeker ook voor de partner.