20.881 datalekken zijn er in 2018 aan de Autoriteit Persoonsgegevens gemeld. Vooral vanuit de sectoren gezondheid en welzijn, financiële en zakelijke dienstverlening, IT-sector en openbaar bestuur. Wat kunnen we ervan leren?
De meest voorkomende type datalekken
- Het versturen of afgeven van persoonsgegevens aan een verkeerde ontvanger. Dit kan bijvoorbeeld een e-mail zijn met persoonsgegevens die naar een verkeerde persoon wordt gestuurd.
- Het kwijtraken van papieren of de diefstal van een gegevensdrager, zoals een laptop of usb-stick.
- Verlies van gegevens door hacking, phishing (nepmails met een virus) of malware (software die wordt gebruikt om computersystemen te verstoren).
Gegevens datalek
De soorten persoonsgegevens die het meest vrijkomen bij een datalek zijn NAW-gegevens (naam, adres, woonplaats), BSN- en medische gegevens.
Wat kunt u doen?
Belangrijke zaken die u binnen uw organisatie op moet pakken, zijn:
- Blijf aandacht geven aan het vergroten van het bewustzijn bij uw medewerkers met betrekking tot het verwerken van persoonsgegevens en de risico’s die gepaard gaan met de verwerking ervan.
- Mocht het dan een keer fout gaan, zorg dan dat medewerkers het beveiligingsincident/datalek ook daadwerkelijk melden bij de intern verantwoordelijke hiervoor. Wat u moet voorkomen, is dat u aangeschreven wordt door de AP over een datalek binnen uw organisatie waar u zelf geen weet van hebt.
- Zorg dat er een interne procedure is voor het omgaan met datalekken, zodat u precies weet wat u moet doen bij een datalek. Er loopt bijvoorbeeld een maximale aanmeldtermijn van 72 uur.
- Registreer alle beveiligingsincidenten en (mogelijke) datalekken, analyseer deze periodiek en beoordeel wat u op basis hiervan kunt verbeteren binnen uw bedrijf.
Wat schrijft de AVG voor?
De AVG schrijft voor dat uw organisatie bepaalde inbreuken in verband met de verwerking van persoonsgegevens, datalekken dus, moet melden bij de AP. In sommige situaties dient u ook de betrokkenen (bijvoorbeeld de klanten of werknemers) te informeren.
Wat is een datalek?
Een datalek wordt omschreven als een inbreuk op de beveiliging die per ongeluk of op onrechtmatige wijze leidt tot de vernietiging, het verlies, de wijziging of de ongeoorloofde verstrekking van of de ongeoorloofde toegang tot doorgezonden, opgeslagen of anderszins verwerkte persoonsgegevens.
Wat moet u doen bij een datalek?
Enkele verplichtingen nog even op een rij:
- Indien een datalek heeft plaatsgevonden, moet u deze uiterlijk 72 uur nadat u er kennis van heeft genomen, melden bij de AP. Hiervoor moet u het digitale meldingsformulier op de website van de AP gebruiken.
- Een datalek hoeft niet gemeld te worden als, zoals de AVG bepaalt, het niet waarschijnlijk is dat de inbreuk in verband met persoonsgegevens een risico inhoudt voor de rechten en vrijheden van natuurlijke personen. In andere bewoordingen houdt dit in dat het datalek geen betrekking heeft op persoonsgegevens van gevoelige aard en/of het datalek niet leidt tot ernstige nadelige gevolgen voor de bescherming van de verwerkte persoonsgegevens.
- Wanneer een inbreuk waarschijnlijk een hoog risico inhoudt voor de rechten en vrijheden van natuurlijke personen, dient u de betrokkene(n) onverwijld te informeren. Dit hoeft niet als u de persoonsgegevens onbegrijpelijk heeft gemaakt, zoals door versleuteling van gegevens.
- Een (sub)verwerker, zoals een leverancier of serviceprovider, moet u, omdat u verantwoordelijke bent, onverwijld informeren zodra hij kennis heeft genomen van een datalek, zodat u nog de gelegenheid heeft tijdig de AP te informeren.
- U dient alle datalekken – met inbegrip van de feiten over de inbreuk in verband met persoonsgegevens, de gevolgen daarvan en de genomen maatregelen – te documenteren. Dit betreft zowel datalekken die u niet heeft gemeld aan de AP als datalekken die u wel heeft gemeld. Het vastleggen kan bijvoorbeeld in een incidentenregister.